Vakantie. een menselijke noodzaak
De vraag of vakantie een menselijke noodzaak is, wordt frequent gesteld in de huidige drukke en stresserende wereld waarin wij leven. Het antwoord is een overweldigend ‘ja’, gezien de vele voordelen die vakantie biedt voor zowel onze fysieke als mentale gezondheid.
Vakantie biedt een tijdelijke verlossing van verplichtingen van werk of studie. Voor die paar weken in het jaar rinkelt er geen wekker, is er geen huiswerk, is het een gelegenheid om digitaal te detoxen en ergernissen te vergeten. In plaats daarvan heb je alle tijd om naar de horizon te staren, te luisteren naar de stilte, de tijd te nemen om de krant te lezen en te lunchen zolang je maar wil. Tijd nemen, weg van de dagelijkse routine, draagt bij tot het verminderen van stress, het verbeteren van de slaapkwaliteit en zelfs het verhogen van de cognitieve prestaties. Na een vakantie blijken werknemers beter in staat om creatieve en diverse oplossingen te bedenken voor problemen op de werkvloer. Deze vaststelling suggereert dat vakantie een positieve invloed heeft op onze professionele productiviteit en ontwikkeling.
Op een doorsnee werkdag besteden we 90 procent van onze tijd binnen. Tijdens de vakantie liggen we soms uren te zonnen op het strand, slenteren door steegjes, wandelen door bossen of parken of suizen van besneeuwde bergen. De grotere hoeveelheid zonlicht waaraan wij dan blootgesteld worden, heeft een positief effect op onze gezondheid. Hoe meer daglicht, hoe beter ons humeur en nachtrust. Door meer tijd buiten door te brengen en te genieten van daglicht, ervaren we ook een diepere verbinding met de natuur. Het vergroot op zijn beurt onze gevoelens van welzijn en tevredenheid. Of het nu gaat om het bewonderen van een prachtige zonsopgang of het luisteren naar het gezang van vogels in de tuin, het zijn deze momenten van verbondenheid die ons kunnen helpen om te ontspannen en ons brein te voeden.
Het gevoel van vrijheid, dat je zelf aan het roer staat en zelf keuzes kunt maken, is een van onze basisbehoeften. Een gevoel van autonomie werkt positief op ons functioneren en welzijn. Een gebrek aan autonomie kan psychische stoornissen veroorzaken. Omgevingen die autonomie dwarsbomen vertonen typische kenmerken waaronder richtlijnen, bevelen, deadlines, gecontroleerd worden en beloningen. Tijdens de vakantie komt die sterke behoefte om je eigen leven te bepalen eindelijk tot haar recht. Sta je op met de eerste zonnestralen of slaap je een gat in de dag, ga je een boeklezen of wandelen? Overleg met je naasten of reisgenoten, hoe de dag wordt ingevuld, is wenselijk. Maar het gevoel dat je keuzes hebt, werkt heilzaam.
We voelen ons veilig en gelukkig wanneer we samen zijn met onze dierbaren
Wij, mensen zijn van nature sociale wezens en onze overleving heeft historisch gezien afgehangen van onze interacties en relaties met anderen. In de oertijd kon afwijzing door de groep inderdaad levensbedreigend zijn, omdat overleven in isolatie bijna onmogelijk was. Tegenwoordig is deze afhankelijkheid minder direct, maar nog steeds aanwezig inde vorm van emotionele en sociale ondersteuning die essentieel is voor ons welzijn. Het is belangrijk om een balans te vinden tussen onafhankelijkheid en het erkennen van de waarde van anderen in ons leven. Onze hele psyche is ingesteld op sociaal contact. We voelen ons veilig en gelukkig wanneer we samen zijn met onze dierbaren. Op vakantie hebben we meer gelegenheid hiertoe. We praten meer met elkaar, besteden meer tijd aan gesprekken wat een goed gevoel oplevert.
Er zijn tal van mogelijkheden om vakantie te nemen: dichtbij of naar een ver oord, in de zon of de sneeuw. Vakantie hoeft niet noodzakelijk in een andere (vreemde) omgeving door te gaan. Dat verschilt van persoon tot persoon. Niet iedereen voelt de behoefte om weg te gaan. Sommige mensen ervaren stress om uit de comfortzone te treden en blijven liever thuis om tot rust te komen. De angst voor het onbekende of vliegangst geeft hierbij vaak de doorslag. Anderen verkiezen om de koffers te pakken en op reis te vertrekken. Vakantie in een andere omgeving leert je zelf op een andere manier kennen doordat je, jezelf blootstelt aan allerlei nieuwe situaties en prikkels. Je ontdekt nieuweplekken, ontmoet andere mensen, proeft onbekende smaken…. Op het momentzelf is het soms vervelend of eng om buiten je veilige zones te treden, maar het overwinnen van moeilijke situaties geeft weliswaar een geweldig gevoel van eigenwaarde. Het levert achteraf intense ervaringen en herinneringen op.
In een tijd waarin werk en persoonlijke verplichtingen ons vaak overweldigen, is het belangrijk tijd te nemen om te ontspannen. Vakantie is een essentieel onderdeel van een gezonde levensstijl en niet slechts een incidentele traktatie op tijdelijk plezier. Het is een broodnodige pauze die ons in staat stelt, terug te keren naar de dagelijkse realiteit met vernieuwde energie en perspectief.
